Franczyza polega na współpracy dwóch przedsiębiorstw, z których pierwsze jest rozpoznawalną marką, posiadającą ustalony i sprawdzony model biznesowy. Udziela on drugiej firmie, zwanej franczyzobiorcą wszystkich niezbędnych elementów potrzebnych do efektywnej dystrybucji, w zamian za wynagrodzenie zawarte w umowie franczyzy. W takim kontrakcie znajdują się wszelkie prawa i obowiązki stron, gdzie franczyzodawca pozwala na używanie know-how, nazwy i znaków towarowych, natomiast podległa mu firma otrzymuje określony udział w zyskach.
Podział biznesu franczyzowego
Franczyzę można podzielić ze względu na trzy kryteria: rodzaj działalności, rodzaj know-how oraz organizację systemu.
Podział ze względu na rodzaj działalności:
- franczyza handlowa - sprzedaż asortymentu, który udostępnia franczyzodawca, natomiast franczyzobiorca przejmuje znaki towarowe, know-how i wizualizację sklepu; spotykana w sklepach odzieżowych, obuwniczych, spożywczych, stacjach paliw,
- franczyza dystrybucyjna - oprócz powyższych, druga firma posiada dostęp do wszystkich metod wykonania usługi, w tym receptur czy oprogramowania; działa w sektorze bankowym i restauracjach.
Podział ze względu na rodzaj know-how:
- franczyza koncepcji działalności - franczyzobiorca otrzymuje pełne wsparcie od głównego przedsiębiorstwa; dochodzi do udostępnienia książki operacyjnej i udzielania szkoleń,
- franczyza dystrybucji produktu - współpraca na linii dostawca-sprzedawca; udostępniane zostają tylko podstawowe elementy działalności bez specjalistycznego wsparcia.
Podział ze względu na organizację systemu:
- franczyza bezpośrednia - franczyzodawca samodzielnie udziela licencji i przeprowadza kontrole, czy spełniane są wymogi zapisane w umowie; pomaga również w prowadzeniu działalności,
- franczyza wielokrotna - franczyzobiorca prowadzi więcej niż jedną placówkę; główna firma może go zobowiązać do otwarcia kolejnych punktów w określonym miejscu i czasie,
- masterfranczyza - umowa na wyłączność między oboma firmami; podległe przedsiębiorstwa przejmuje wiele obowiązków franczyzodawcy, przez co może swobodnie poruszać się na rynku;
- model ten jest stosowany we franczyzach międzynarodowych, czyli tam, gdzie zachodzą różnice prawne i kulturowe,
- przedstawicielstwo regionalne - działalność firmy polega na zatrudnianiu pośredników, których zadaniem jest wyszukiwanie franczyzobiorców.
Zalety biznesu franczyzowego
Wielu przedsiębiorców decyduje się na podjęcie współpracy z franczyzobiorcą, ponieważ:
- duża firma oferuje wsparcie w wielu kwestiach, np. znalezieniu lokalu, otwarciu punktu sprzedaży, szkoleniach czy prowadzeniu dokumentacji,
- może korzystać ze sprawdzonego modelu biznesowego,
- nie musi wydawać gotówki na elementy związane z marketingiem,
- do obowiązków franczyzodawcy należy dotowarowanie punktu sprzedaży,
- działanie pod znaną nazwą minimalizuje ryzyko wypadnięcia z rynku.
